‘के गनाएको यस्तो ?’ ट्रमा सेन्टरका स्वास्थ्यकर्मीले नाक खुम्च्याउँदै धनबहादुर गुरुङको बेडमा एक्सरे राखिदिएर भने, ‘उहाँलाई तुरुन्तै ४३१ नम्बर कोठामा लैजानु ।’ त्रिभुवन विमानस्थलमा धनबहादुर गुरुङ । त्यो नमीठो गन्ध धनबहादुरको खुट्टाबाट आइरहेको थियो । गन्धको मतलब नगरी धनबहादुरकी श्रीमती देउकुमारी बेडको छेउमा बसिरहेकी थिइन् । दुवै खुट्टा भाँचिएको २२ औं दिन मंगलबार मलेसियाबाट आएका धनबहादुरसँग उनको चार वर्षपछि भेट भएको थियो । ‘उहाँको खुट्टा पूर्ण रूपले पाकिसकेको छ, घाउ आलो छैन,’ देउकुमारीले भनिन्, ‘मलेसियामै उपचार भइदिएको भए यस्तो हुने थिएन ।’ कात्तिक ८ गते पुलबाट खस्दा उनको दुवै खुट्टा भाँचिएको थियो । ड्युटीबाट बसमा फर्कने क्रममा हतियारधारी मलेसियन नागरिकले लखेट्दा उनी आत्तिएर पुलबाट खसेका थिए । ‘मैले बसमा भाडा तिर्ने बेला मलेसियालीले मसँग भएको रकम देखेछन् । गाडीबाट उत्रिनासाथ उनीहरू तरबार लिएर पछि लागे । पैसा लुट्नका लागि पहिले पनि नेपालीमाथि आक्रमण हुने गरेको थियो,’ उनले भने, ‘उनीहरू मलेसियाली भाषामा मलाई मार्ने बताउँदै अगाडि बढे । म आत्तिएर दौडिँदा पुलबाट खस्न पुगें ।
धन्न गुडिरहेको गाडीले ब्रेक लगायो । नत्र त्यहीं मर्थें ।’ त्यतिखेर उनको खल्तीमा ९ सय रिंगेट थियो । उनलाई प्रहरीले तुरुन्तै अस्पताल लगेको थियो । अस्पतालको रिपोर्टअनुसार धनबहादुरको दुवै खुट्टाको कुर्कुच्चा बाहिर निस्किएको छ । ‘डाक्टरले अप्रेसन गर्नुपर्छ भनेका थिए । कम्तीमा २५ हजार रिंगेट (करिब साढे सात लाख) लाग्ने बताएका थिए । त्यत्रो पैसा थिएन,’ उनले भने, ‘उनीहरूले सामान्य उपचार गरेर डिस्चार्ज गरिदिए ।’ उनको बिमा थिएन । कम्पनीले परिचयपत्र बनाइदिएको थिएन । मलेसियाको अध्यागमन नियमअनुसार उनको हैसियत गैरकानुनी थियो । ‘मेरो सप्लाई कम्पनी थियो । १८ महिनासम्म फलाम पखाल्ने कम्पनीमा काम गर्न पठायो । त्यो कम्पनी बन्द भएपछि अन्यत्र सार्यो । परिचयपत्र नवीकरण गर्न छाड्यो । टिकट दिएर नेपाल पनि पठाइदिएन । पैसा हुने साथीहरू आफैं टिकट काटेर गए । ५ महिनाको तलब लिन बाँकी थियो ।
मसँग पैसा पनि थिएन,’ उनले भने, ‘मलेसिया आउँदा लागेको ऋण तिर्न सकेको थिइनँ । ऋण तिरेर घर फर्कने योजना बनाउँदै थिएँ ।’ कमाउन गएका श्रीमान्लाईदेउकुमारीले उल्टो एक लाख रुपैयाँ घरबाट पठाएर झिकाउनुपर्यो । ‘परिचयपत्र नभएकाले जरिवाना तिर्नुपर्दो रहेछ । जरिवाना तिर्नका लागि ३१ सय रिंगेट (करिब ९३ हजार रुपैयाँ) बुझाउनुपर्यो,’ उनले भने, ‘जसोतसो श्रीमतीले खोजेर पठाइदिइन् ।’ कटुन्जे–४, गोरखाकी देउकुमारीलाई श्रीमान् झिकाउन तीन साता लाग्यो । ‘छिट्टै झिकाउन पाएको भए खुट्टाको घाउ आलै रहन्थ्यो । यति साह्रै बिग्रिँदैनथ्यो होला,’ उनले भनिन्, ‘घरमा साना दुई छोरा छन् । भएको जमिनले खान पुग्दैन । ऋणमाथि ऋण थपियो । सहारा दिने मान्छेको यस्तो गति भयो ।’ उनको श्रम स्वीकृतिको म्याद सकिएकाले वैदेशिक रोजगार प्रवद्र्धन बोर्डको कल्याणकारी कोषले उपचार खर्च बेहोर्न नमिल्ने बताएको छ । ‘खाने पैसा साथमा छैन,’ उनले भने, ‘अब लाग्ने खर्च कताबाट जुटाऊँ ?’
