३ साउन, काठमाडौं । अभिावक हुनुको नाताले एउटा बाबुका चाह हुन्छ – उसका सन्तान आँखैअघि हुर्किउन्, आफ्नै काखमा खेलून्, बढून र उनकै हात समाएर जीवन मार्ग चिनोस् ।

तर, जीवनका तिनै सुन्दर पल गुमाए, दाङ घोराही उपमहानगरपालिका–६, फचकपुरका ३९ वर्षका मनबहादुर बुढामगरले ।

व्यवहारले कोर्रा हान्न थालेपछि ०६५ सालमा घरमा श्रीमती र काखमा दुधे सन्तान छोडेर उनी खाडी छिरेथे । साउदीको भूमिमा उनी १५ वर्ष परिवारसँग टाढिएर बसे । २० वर्षमा खाडी गएका उनी घर फर्कदा ३५ वर्षका थिए । जीवनको  ऊर्जाशील समय कतिबेला बित्यो ? पत्तै पाएनन् ।

श्रीमतीका काखमा छोडेर गएका दुई छोराछोरी उनी फर्किंदा हुर्किसकेका थिए । ‘परदेशले मेरो परिवारसँगको माया र साथ खोस्यो । आफैंले जन्माएको सन्तान, खेलाउनै नपाई हुर्किए’, भन्छन्, ‘त्यो समय धेरै मूल्यवान रहेछ, अहिले मलाई पश्चाताप लाग्छ ।’

परिवारको खुसी पच्छ्याउँदै खाडी गएका उनले धेर थोर पैसा पनि कमाए । तर मनमा भने कहिल्लै सन्तोष मिलेन । जब उनी स्वदेश फर्केर कुखुरा पालन थाले । खाडीमा १५ वर्ष बिताउँदा नपाएको आनन्द घरपरिवारसँगै रहेर कुखुरा पालनमा लाग्दा पाएका छन् । ‘घर परिवार, आफन्ती, साथीभाई सबै छोडे खुसी खोज्दै यतिका वर्ष खाडीमा भौतारिएँ । खुसी त यहीं पो रहेछ !’ उनी भन्छन् ।

खाडीका दुःख

मनबहादुरले जोवन जति खाडीमै फाले । पहिलो पटक साउदी जाँदा भवन बनाउने लेबरको रुपमा काम गरे । त्यहाँ उनले ५ वर्ष बिताए । दोस्रो पटक पनि उनी साउदी नै गए र ग्यास प्लान्ट उद्योगमा १० वर्ष बिताए ।

साउदी अरबको तातो मरुभूमिमा काम गर्नु सजिलो थिएन । तापक्रम ४५ डिग्रीसम्म पुग्थ्यो । त्यसमाथि लेबर काम असाध्यै कष्टपूर्ण । ‘गर्मी यस्तो हुन्थ्यो कि पसिनाले कपडा नै भिज्थ्यो । दिनभर काम गर्दा शरीर सिथिल भइसक्थ्यो’, उनी विगततिर फर्किन्छन्, ‘अरु त अरु बिरामी हुँदा पनि आराम गर्न पाइँदैन्थ्यो । जस्तो अवस्थामा पनि काम गर्नुपथ्र्याे ।’

बेलाबखत नेपालीहरु काम गदै गर्दा कार्यस्थलमा दुर्घटनामा परेर ज्यान गुमाएका र अंगभंग भएका खबर पनि सुनिरहेका हुन्थे । एक पटक त सँगै सुतेका उनीसँगै काम गर्ने म्याग्दीका एक साथी बिहान मृत फेला परे । ‘परदेशमा जीवनको टुंगो हुँदैन । जति बेला जे पनि हुन सक्छ’, उनी भन्छन् ।

परदेशमा काम गर्दा दुःखमात्र थिएनन् । त्योभन्दा पीडादायी हुन्थ्यो, पारिवारिक विछोड । ‘परिवारसँग वर्षाैं टाढिएर बस्नु जतिको पीडा सायदै अरु केही हुँदो हो’, उनी भन्छन्, ‘वर्षाैं परदेशमा एक्लो समय बिताउनु चानचुने कुरा होइन ।’

बेलाबेखत उनी घर त फर्कन्थे, तर परिवारको न्यास्रो मेट्न नपाउँदै परदेशिनु पर्किहाल्नुपथ्र्याे । श्रीमती र सन्तानको साथ छोडेर परदेश फर्कनु पर्दाको समय झन् पीडादायी हुन्थ्यो । ‘परिवारको त्यो न्यानो मन महसुस गर्नै पाइनँ’, उनी भन्छन् ।

यति लामो समय आफ्नो माटोबाट टाढा हुँदा हरेक दिन, उनको मन घर फर्कन चाहन्थ्यो, तर परिस्थितिले त्यहीँ बाँधेर राख्यो । भन्छन्, ‘एक पटक विदेश भासिएपछि, घर फर्कन धेरै गाह्रो ! धन कमाउने आशले मान्छेलाई बाधेर राख्ने रहेछ ।’

१५ वर्षको दैरान उनले खाडीमा नेपाली श्रमिकका थुप्रै व्यथा देखे र भोगे । अंगभंग भएका, रातो बाकसमा मृत फर्किएका । रोजगारी खोज्दै परदेशिने नेपालीहरुको अँध्यारो पाटो पनि देखे ।

त्यसपछि मनबहादुर मन बाँधेर फर्किने स्वदेश । ‘परिवारसँग साथ बिताउनु जतिको समय बिताउनु जतिको सुख केही रहेनछ । यो बुझ्न मलाई १५ वर्ष लाग्यो’, उनी सुनिन्छन् ।

खाडीबाट फर्खेर कुखुरा फार्म

खाडीबाट फर्किंदा मनबहादुरमा पहिलेजस्तो ऊर्जा थिएन । उमेर पनि ३५ टेकिसकेका । नेपाल फर्केर के गर्ने भन्ने केही सोच्न भ्याएका थिएनन् ।

‘जसै घर फर्कें, परिवारसँग समय बिताउने पाएँ । परिवारको माया र साथले ढाडस पाएँ । जीवनको ताकत भन्नु नै परिवार रहेछ’ मनबहादुर भन्छन्, ‘परिवारको मायाले ममा ऊर्जा भरियो ।’

अनि उनी विकल्पहरु खोज्न थाले । यसैमा उनले अण्डा उत्पादन गर्ने कुखुरा फर्म खोल्ने सोचे । तर अनुभव र ज्ञानबिना झ्याप्पै व्यवसायमा हात हालिहाल्न पनि आँटेनन् । त्यसपछि उनी कुखुरा पालनबारे बुझ्न लागे । कुखुरा फार्म चलाइरहेका किसानलाई भेटे । उनीहरुसँग सल्लाह लिए । कुखुरा पाल्दाका समस्या र चुनौतीबारे बुझे ।

सबैकुरा बुझेपछि उनले ०७५ सालमा २१ लाखको लागतमा आफ्नै घरमा खेतमा एक हजार क्षमताको कुखरा खोर तयार गरेर सुरु गरे, व्यावसायिक कुखुरा पालन ।

***

सुरुमा उनलाई कुखुरा पालन गर्दा केही गाह्रो भयो । कुखुरालाई गर्नुपर्ने लाग्दा गुर्नपर्ने स्यहार, उनीहरुलाई खुवाउने दानाको मात्रा यही सबै कुरा उनलाई बुझ्नुपर्ने थियो । कुखुरा पालन हेर्दा सजिलो, गर्दा गाह्रो । तर पनि उनी आत्तिएनन् । किनभने उनीसँग परिवारको साथ थियो ।

सयमक्रमसँगै उनले कुखुराका चालचलन बुझ्दै गए । उनीहरुसँगै खोरमै रमाउन, स्याहार गर्न सिके । अहिले यसरी उनले पिएम पोल्ट्री फर्मबाट अण्डा उत्पादनका लागि कुखुरा पालन थालेको करिब ५ वर्ष बित्यो ।

यसबीच उनले थप दुईवटा खोर थपेका छन ३ हजार संख्या कुखुराको क्षमता बढाएका छन् । अहिले करिब बोमेन जातको १५ सय कुखुरा खोरमा छन् । हरेक दिन उनी कुखुरा फर्ममा रमाइरहेका भेटिन्छन् । दैनिक जसो फर्मबाट १३ सय अण्डा उत्पादन हुन्छ ।

कुखुरा पालनमा उनलाई बजारको समस्या छैन । व्यापारीहरु खोरबाटै अण्डा उठाउन घरमै आइपुग्छन् । बरु माग भए जति पुगाउँन पनि सकिरहेका छैनन् । परिवारको चाहना पूरा गर्न सक्ने जति आम्दानी गरिरहेका छन् ।

‘घर खर्च र परिवार चलाउन पुगिरहेको छ । खाडीमा नपाएको खुसी मैले कुखुरासँग रमाउँदा भेट्टाएको छु’, मनबहादुर भन्छन्, ‘आफ्नै माटोमा श्रम गरेर परिवारसँग मिठो मसिनो खाएर बस्नु जतिको आनन्द अरु केही रहेनछ ।’

कुखुरा पालनमा समस्यमा भने नभएका होइनन् । श्रमअनुसारको मूल्य नपाएको गुनासो छ । ‘कृषकलाई अनुदान र मूल्य दिने हो भने आम्दानी बढाउँन सक्छन् । यति गरे कृषिमा लागेर पनि राम्रो मुनाफा कमाउन सकिन्छ’, उनी भन्छन् । यद्यपि, उनी हडबडिएका छैनन् । बरु व्यवासयलाई बढाउँदै लैजाने सोचमा छन् ।

रंगिन सपना बुनेर विदेश जाने युवाहरुको भिड देख्दा उनलाई मनबहादुर आफ्नै अनुहार भेट्छन् । जस्तोसुकै परिस्थितिमा पनि परिवारसँगै समय बिताऊन् भन्ने लाग्छ उनलाई । भन्छन्, ‘विदेशमा जस्तै श्रम गर्ने र पसिना बगाउने हो भने यही आनन्दले बाँच्न सकिन्छ । त्यसका लागि धैर्यता चाहिन्छ ।’

Published on: 18 July 2024 | Onlinekhabar