रामप्रसाद गौतम

राष्ट्र, भूगोलको निश्चित सिमानाभित्र प्रतिचित्रित हुन्छ । त्यो भूगोलमा जो–जो बसेका छन्, जसको स्थायी बसोबास त्यो सिमानाभित्र हुन्छ, तिनीहरूकै अपनत्वले एउटा देश समृद्ध र समुन्नत बन्छ । देशहरू विभिन्न तरिकाले बनेको र बनाइएको हुन सक्छ । त्यसको पहिलो आधार सिमानाबद्ध भूगोल नै हो । दोस्रो, त्यो भूगोलभित्र बस्ने जनताले सहज महसुस गरेको भाषा हो । त्यसपछि त्यहाँका जनतालाई नियन्त्रणमा राख्न तयार भएको शासक र उसका सेनाले रक्षा गरेको जमिन हो । यसैगरी एउटा धर्मले पनि देश बनाउन सक्छ तर भूगोलविना देश बन्दै बन्दैन । एउटा भूगोलमा टेकेपछि मात्र शासकले सिमाना बढाउन वा घटाउन पनि सक्छ । राष्ट्र शब्दले सिमानाको खोजी गर्छ भने राष्ट्रियता त्यो सिमानामा जन्मेको वा त्यो भूगोलसँग सम्बन्ध राख्ने जो कोहीले, जहाँबाट पनि देखाउन सक्छ ।